NMMS કસોટી

NMMS પરીક્ષા કસોટી - 10

**રાજ્ય પરીક્ષા બોર્ડના જૂના પ્રશ્નપત્રોના આધારે**

⏰ બાકી સમય: 25:00

© Iswarsinh Baria

વિભાગ - A: બૌદ્ધિક યોગ્યતા કસોટી (MAT) - પ્રશ્ન 1-7

1. શ્રેણી પૂરી કરો: Z, X, V, T, ? (પૂછાયેલ: 2017)

A) P B) S C) U D) R

જવાબની સમજૂતી: આ શ્રેણીમાં દરેક અક્ષર વચ્ચે એક અક્ષરનો તફાવત છે (બે પગલાં પાછળ). $Z \xrightarrow{-2} X \xrightarrow{-2} V \xrightarrow{-2} T$. તેથી, $T \xrightarrow{-2} R$.

2. જો 'DANCE' ને 'E B O D F' લખાય, તો 'MUSIC' ને કેવી રીતે લખાય? (પૂછાયેલ: 2021)

A) N V T J D B) N U S J D C) L U S J B D) N T U J C

જવાબની સમજૂતી: અહીં કોડિંગ પેટર્ન દરેક અક્ષરમાં **+1** છે. (D+1=E, A+1=B, N+1=O, C+1=D, E+1=F). તેથી, MUSIC માટે: M+1=N, U+1=V, S+1=T, I+1=J, C+1=D. જવાબ: **N V T J D**.

3. નીચેનામાંથી અન્યથી અલગ પડતો શબ્દ શોધો: ચોરસ, ત્રિકોણ, વર્તુળ, લંબચોરસ (પૂછાયેલ: 2018)

A) ચોરસ B) ત્રિકોણ C) વર્તુળ D) લંબચોરસ

જવાબની સમજૂતી: ચોરસ, ત્રિકોણ અને લંબચોરસ **સીધી રેખાઓ**થી બનેલી બહુકોણ આકૃતિઓ છે, જ્યારે વર્તુળ **વક્ર રેખા**થી બનેલું છે.

4. અનુરુપતા પૂરી કરો: 4 : 16 :: 9 : ? (પૂછાયેલ: 2019)

A) 81 B) 36 C) 18 D) 27

જવાબની સમજૂતી: અહીં સંબંધ **વર્ગ**નો છે ($4^2 = 16$). તેથી, $9^2 = 81$.

5. સૂર્ય કઈ દિશામાં આથમે છે? (પૂછાયેલ: 2017)

A) પૂર્વ B) ઉત્તર C) દક્ષિણ D) પશ્ચિમ

જવાબની સમજૂતી: સૂર્ય પૂર્વમાં ઊગે છે અને **પશ્ચિમ**માં આથમે છે.

6. જો અરીસામાં 10:45 વાગ્યાનો સમય દેખાય, તો ઘડિયાળમાં સાચો સમય કેટલો હશે? (પૂછાયેલ: 2020)

A) 1:15 B) 2:15 C) 1:45 D) 10:45

જવાબની સમજૂતી: સાચો સમય શોધવા માટે 11:60 માંથી અરીસાનો સમય બાદ કરવો: 11:60 - 10:45 = 1:15.

7. નીચેનામાંથી કઈ સંખ્યા 4, 6 અને 8 વડે સંપૂર્ણપણે વિભાજ્ય છે? (પૂછાયેલ: 2018)

A) 16 B) 36 C) 48 D) 60

જવાબની સમજૂતી: આ સંખ્યા 4, 6, અને 8 નો **લઘુત્તમ સામાન્ય અવયવી (LCM)** અથવા તેનો ગુણક હોવો જોઈએ. LCM (4, 6, 8) = 24. વિકલ્પોમાંથી 24 નો ગુણક માત્ર **48** છે.

વિભાગ - B: શૈક્ષણિક યોગ્યતા કસોટી (SAT) - પ્રશ્ન 8-25

8. જેની ત્રિજ્યા 7 cm હોય તેવા વર્તુળનો પરિઘ કેટલો થાય? $(\pi = 22/7)$ (પૂછાયેલ: 2019)

A) 154 સેમી B) 44 સેમી C) 22 સેમી D) 64 સેમી

જવાબની સમજૂતી: વર્તુળનો પરિઘ $(\text{C}) = 2\pi r$. $\text{C} = 2 \times \frac{22}{7} \times 7 = 44$ સેમી.

9. $10^6$ ને કેવી રીતે લખાય? (પૂછાયેલ: 2016)

A) 10,00,000 B) 100,000 C) 60 D) 1,000,000,000

જવાબની સમજૂતી: 10^6$ એટલે 1 ની પાછળ 6 શૂન્ય, જેનું મૂલ્ય 10 લાખ (10,00,000) થાય.

10. જો $x=3$ હોય, તો $2x + 5$ નું મૂલ્ય કેટલું થાય? (પૂછાયેલ: 2017)

A) 10 B) 8 C) 9 D) 11

જવાબની સમજૂતી: $x$ ની કિંમત મૂકતા: $2(3) + 5 = 6 + 5 = 11$.

11. એક વસ્તુ ₹ 500 માં ખરીદી અને ₹ 600 માં વેચવામાં આવે, તો કેટલો નફો થયો ગણાય? (પૂછાયેલ: 2018)

A) ₹ 50 B) ₹ 100 C) ₹ 1100 D) ₹ 600

જવાબની સમજૂતી: નફો =વેચાણ કિંમત - ખરીદ કિંમત = 600 - 500 = ₹ 100.

12. એક પાસાને ફેંકતા યુગ્મ સંખ્યા (Even Number) આવવાની સંભાવના કેટલી? (પૂછાયેલ: 2021)

A) $\frac{1}{2}$ B) $\frac{1}{6}$ C) $\frac{3}{4}$ D) 1

જવાબની સમજૂતી: પાસા પરના કુલ પરિણામો = 6. યુગ્મ સંખ્યાઓ (2, 4, 6) ની સંખ્યા = 3. સંભાવના $= \frac{3}{6} = \frac{1}{2}$.

13. 5 કિલોગ્રામ (kg) એટલે કેટલા ગ્રામ (g)? (પૂછાયેલ: 2020)

A) 500 ગ્રામ B) 5000 ગ્રામ C) 50,000 ગ્રામ D) 50 ગ્રામ

જવાબની સમજૂતી: $1 \text{ kg} = 1000 \text{ g}$. તેથી, $5 \text{ kg} = 5 \times 1000 = 5000$ ગ્રામ.

14. વાહનોમાં પાછળનું દ્રશ્ય જોવા માટે કયો અરીસો વપરાય છે? (પૂછાયેલ: 2017)

A) સમતલ અરીસો B) અંતર્ગોળ અરીસો C) બહિર્ગોળ અરીસો D) કાચ

જવાબની સમજૂતી: **બહિર્ગોળ અરીસો** બહારની તરફ ઉપસેલો હોવાથી તે વસ્તુનું નાનું પ્રતિબિંબ આપે છે, પરંતુ વિશાળ દ્રશ્ય ક્ષેત્ર (Field of View) પ્રદાન કરે છે.

15. ડાંગર (ચોખા) નો પાક કઈ ઋતુમાં લેવામાં આવે છે? (પ પૂછાયેલ: 2019)

A) ખરીફ પાક B) રવિ પાક C) ઝાયદ પાક D) બારે માસ

જવાબની સમજૂતી: ડાંગરને વધુ પાણીની જરૂર હોવાથી તે ચોમાસામાં લેવાતો મુખ્ય **ખરીફ પાક** છે.

16. માનવ શરીરમાં આવેલા સાંધાઓના અભ્યાસને શું કહે છે? (પૂછાયેલ: 2018)

A) ઓસ્ટિઓલોજી B) માયોલોજી C) આર્થ્રોલોજી D) કાર્ડિયોલોજી

જવાબની સમજૂતી: માનવ શરીરમાં હાડકાના સાંધાઓનો અભ્યાસ **આર્થ્રોલોજી** તરીકે ઓળખાય છે.

17. લોખંડને કાટ લાગવો એ કેવા પ્રકારનો ફેરફાર છે? (પૂછાયેલ: 2020)

A) ભૌતિક ફેરફાર B) ઉલટાવી શકાય તેવો ફેરફાર C) નિષ્ક્રિય ફેરફાર D) રાસાયણિક ફેરફાર

જવાબની સમજૂતી: કાટ લાગવો એ લોખંડની ઓક્સિજન અને પાણી સાથેની પ્રક્રિયા છે, જે નવો પદાર્થ (આયર્ન ઓક્સાઇડ) બનાવે છે, તેથી તે **રાસાયણિક ફેરફાર** છે.

18. નીચેનામાંથી કયો રોગ વાયરસ (Virus) દ્વારા થાય છે? (પૂછાયેલ: 2016)

A) ટાઈફોઈડ B) પોલિયો C) ક્ષય (Tuberculosis) D) કોલેરા

જવાબની સમજૂતી: ટાઈફોઈડ અને કોલેરા બેક્ટેરિયાથી, ક્ષય પણ બેક્ટેરિયાથી થાય છે. **પોલિયો** વાયરસ દ્વારા થતો રોગ છે.

19. વિદ્યુત પરિપથમાં સુરક્ષા માટે કયું સાધન વપરાય છે? (પૂછાયેલ: 2021)

A) ફ્યુઝ (Fuse) B) સ્વીચ C) બેટરી D) બલ્બ

જવાબની સમજૂતી: **ફ્યુઝ** એ શોર્ટ સર્કિટ કે ઓવરલોડના કિસ્સામાં પીગળીને પરિપથ તોડી નાખે છે, જે ઉપકરણોને સુરક્ષા પૂરી પાડે છે.

20. મહાત્મા ગાંધીએ ભારતમાં પોતાનો પ્રથમ સત્યાગ્રહ કયા સ્થળે કર્યો હતો? (પૂછાયેલ: 2017)

A) દાંડી B) ચંપારણ C) અમદાવાદ D) બારડોલી

જવાબની સમજૂતી: ગાંધીજીનો ભારતમાં પ્રથમ સફળ સત્યાગ્રહ 1917 માં બિહારના **ચંપારણ**માં ખેડૂતો માટે થયો હતો.

21. આંતરરાષ્ટ્રીય દિનાંતર રેખા (International Date Line) કયા મહાસાગરમાંથી પસાર થાય છે? (પૂછાયેલ: 2019)

A) પેસિફિક મહાસાગર B) હિંદ મહાસાગર C) એટલાન્ટિક મહાસાગર D) આર્કટિક મહાસાગર

જવાબની સમજૂતી: આંતરરાષ્ટ્રીય દિનાંતર રેખા $180^\circ$ રેખાંશ પરથી, જમીન વિસ્તાર ટાળીને, **પેસિફિક મહાસાગર**માંથી પસાર થાય છે.

22. ભારતમાં મત આપવાનો અધિકાર મેળવવા માટે ઓછામાં ઓછી કેટલી ઉંમર હોવી જોઈએ? (પૂછાયેલ: 2018)

A) 21 વર્ષ B) 25 વર્ષ C) 16 વર્ષ D) 18 વર્ષ

જવાબની સમજૂતી: બંધારણ મુજબ ભારતમાં સાર્વત્રિક પુખ્ત મતાધિકારની ઉંમર **18 વર્ષ** છે.

23. ગુજરાતનો સૌથી ઊંચો પર્વત કયો છે? (પૂછાયેલ: 2020)

A) ગિરનાર (ગોરખનાથ) B) પાવાગઢ C) ચોટીલા D) શેત્રુંજય

જવાબની સમજૂતી: ગુજરાતમાં જૂનાગઢ પાસે આવેલો **ગિરનાર** પર્વત સૌથી ઊંચો છે અને તેનું સૌથી ઊંચું શિખર **ગોરખનાથ** છે.

24. મુગલ બાદશાહ અકબરે સ્થાપેલા નવા ધર્મનું નામ શું હતું? (પૂછાયેલ: 2016)

A) ધર્મ-એ-ઇલાહી B) દીન-એ-ઇલાહી C) સુલહ-એ-કુલ D) ઇલાહી મઝહબ

જવાબની સમજૂતી: મુગલ બાદશાહ અકબરે 1582 માં સ્થાપેલા ધર્મનું નામ **દીન-એ-ઇલાહી** હતું, જે તમામ ધર્મોના સાર પર આધારિત હતો.

25. પંચાયતી રાજનો સૌથી નીચલો સ્તર કયો છે? (પૂછાયેલ: 2021)

A) જિલ્લા પંચાયત B) તાલુકા પંચાયત C) ગ્રામ પંચાયત D) નગરપાલિકા

જવાબની સમજૂતી: ભારતમાં પંચાયતી રાજની ત્રિ-સ્તરીય પ્રણાલીમાં સૌથી નીચલો અને પાયાનો સ્તર **ગ્રામ પંચાયત** છે.

✍️ OMR રિપોર્ટ (તમારા જવાબોની ચકાસણી)

© Iswarsinh Baria

જવાબવહી (Answer Key)

NMMS કસોટી 10 ના સાચા જવાબો

• 1: D (R)
• 2: A (N V T J D)
• 3: C (વર્તુળ)
• 4: A (81)
• 5: D (પશ્ચિમ)
• 6: A (1:15)
• 7: C (48)
• 8: B (44 સેમી)
• 9: A (10,00,000)
• 10: D (11)
• 11: B (₹ 100)
• 12: A ($\frac{1}{2}$)
• 13: B (5000 ગ્રામ)
• 14: C (બહિર્ગોળ અરીસો)
• 15: A (ખરીફ પાક)
• 16: C (આર્થ્રોલોજી)
• 17: D (રાસાયણિક ફેરફાર)
• 18: B (પોલિયો)
• 19: A (ફ્યુઝ)
• 20: B (ચંપારણ)
• 21: A (પેસિફિક મહાસાગર)
• 22: D (18 વર્ષ)
• 23: A (ગિરનાર (ગોરખનાથ))
• 24: B (દીન-એ-ઇલાહી)
• 25: C (ગ્રામ પંચાયત)